Browsing by Author "Altan,Asiye"

Now showing 1 - 1 of 1
  • No Thumbnail Available
    Item
    YÂKÛT el-MUSTA‘SIMÎ VE ALTI ÖĞRENCİSİNDE (ESÂTİZE-İ SEB‘A’DA) MUSHAF KİTÂBETİ
    (Ankara Üniversitesi, 2024) Altan,Asiye
    Hat sanatı tarihinde Yâkut el-Musta‘sımî ve üslûbunun en iyi mümesili olan altı öğrencisi esatize-i seba (yedi üstad) olarak isimlendirilmektedir. Yâkût, 7/13. yüzyılda yaşamış, aklam-ı sitte’ye getirdiği yeniliklerle hat sanatı tarihinde önemli çalışmalara imza atmış usta bir hattattır. Yâkût üslûbunu geliştirerek İslam coğrafyasına yayan, esatize-i seb’a sınıflandırması içerisinde yer alan diğer altı hattat ise Ahmed b. es-Sühreverdî, Mübârekşah b. Kutb, Mübârekşah es-Suyûfî, Nasrullah Mütetabbib, Abdullah Ergun el-Kâmilî ve Abdullah b. Mahmud es-Sayrafî’dir. El yazmaları içinde kitâbette tekâmülün en rahat izlendiği eserler şüphesiz ki Mushaflardır. Bu nedenle çalışmamızda esâtize-i seb‘a’nın yaşadıkları dönemde Arap yazısının estetik açıdan geldiği seviye, yazıdaki ıslah ve bu çalışmaların bir sonraki dönemin Kur’ân kitâbetine olan etkisi, Yâkût el-Musta‘sımî ve altı öğrencisinin (esâtize-i seb’a) Mushafları ve diğer Kur’ân yazmaları üzerinden ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu Kur’ân yazmalarının kitâbeti; harf bünyeleri, satır nizamı, kompozisyon özellikleri dikkate alınarak hat sanatı açısından değerlendirilmiş, esâtize-i seb‘a’ nın Mushaf yazımında tercih ettiği yazı çeşidine göre üslûpları belirlenmiştir. Çalışmamız, 53 Mushaf, 18 cüz, 9 En’âm-ı Şerîf ve 7 Kur’ân’dan bir bölümü içeren 87 eseri ihtiva etmektedir. Bu eserlerin 65’i Türkiye müze ve kütüphanelerinden, 22’si yurt dışı müze, kütüphane, sanat ve müzayede evinden temin edilmiştir. Tezimiz, İslam Tarihi ve Sanatları alanında Yâkût el-Musta‘sımî ve altı ünlü öğrencisine ait Mushaf kitabetinin hüsn-i hat sanatı açısından değerlendirilmesinin doktora tezi düzeyinde ilk çalışma olması açısından önemlidir. Aynı zamanda çalışma 734 kapsamında harf tahlillerinden yola çıkarak eserlerin hattatlara aidiyetinin tartışılması da araştırmanın önemini gösteren hususiyetlerdendir.