Browsing by Author "KAHYA, Esin (Tez Danışmanı)"

Now showing 1 - 1 of 1
  • No Thumbnail Available
    Item
    Mehmet Refik ve yirminci yüzyıl Türkiye`sindeki elektrik çalışmaları (aynı dönem Avrupa ile karşılaştırmalı olarak)
    (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ( Bilim Tarihi) Anabilim Dalı) ERDOĞAN, Eyüp (Yazar); KAHYA, Esin (Tez Danışmanı)
    Uygarlığın gelişiminde bilim ve teknolojinin ilişkisi daima önemli rol oynamıştır. Günümüzde bilime dayanmayan bir teknoloji nasıl düşünülemezse, teknolojinin sağladığı büyük olanaklardan yararlanmayan bir bilimden de söz etmek güçtür. Bu yüzden Dünya üzerindeki teknik gelişmeleri dikkatle izlemek, yenilikleri bünyemize adapte etmek veya daha ileri gelişmeler yapmak bugün ülkemizde bilim dünyasının en önemli görevlerinden biridir. Dün de bu görevin bilincinde olup yerine getirmeye çalışanlar vardı. Fakat, son dönem bilim tarihi ile ilgili olarak her ne kadar basılı kaynaklar olsa da bunların ayrıntılı olarak incelenmesi henüz yapılmamıştır. İşte bu araştırma bu noktadan hareketle ele alınmıştır. Elektrik konusundakiçalışmalar ilk olarak Avrupa'da ortaya çıkar. Türkiye'de ise Avrupa'dan gelen akışla oluşmaya başlamıştır. Bu oluşumun Türk bilim adamları tarafından nasıl algılanmış ve değerlendirilmiş olduğunu, hatta varsa katkılarını ortaya çıkarmak, yakın tarihimizde Türkiye'de yapılan bilimsel çalışmaların elektrik esas alınarak ortaya çıkarılması açısından da son derece önemlidir. Ayrıca, elektrik gibi esas olarak on yedinci yüzyıldan itibaren basit çalışmalarla başlayan, on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında atılım gösterip teknik boyut kazanan bir disiplinin Türkiye'deki boyutlarının tartışılması, günümüzdeki bilimsel çalışmaların değerlendirilmesi açısından da büyük önem taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda yapılmış incelemeleri kapsayan bu tezde, araştırmanın merkezine alınmış olan Mehmet Refik'in çalışmasının değerlendirilmesi yoluyla, Osmanlı İmparatorluğundaki elektrik bilim teknolojisinin doğuşu gösterilmeye çalışılmıştır. Üstelik bu yolla, yeni bir disiplin olan elektriğin terminolojisinin Türkçe'ye geçişini karşılamak üzere oluşturulan terimler ortaya çıkarılmaya ve bu alandaki terminolojinin nasıl şekillendiği belirlenmeye çalışılmıştır. Mehmet Refik'in " Fenn-i Elektrik ve Tatbikat-i Sınaiyyesi " adlı eserinin elektrik teknolojisi ile ilgili bölümlerinin günümüz Türkçe'sine aktarımının yapılması yanında, Klasik dönem, Ortaçağ, Yeniçağ ve özellikle on yedinci, on sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıllar boyunca elektrik üzerine yapılan çalışmalar ve bu konuda çalışma yapmış önemli bilim adamlarının çalışmalarının incelemesi yapılmıştır. Buna ilave olarak Mehmet Refik'in çalışmaları ile Avrupa'daki benzer çalışmalar karşılaştırmalı olarak incelenmeye çalışılmıştır. Abstract In the development of civilization, science and technology has always played an important role. In todays work, science and technology always go hand in hand. For this reason, to follow technological development in the world and to integrate them with our society is one of the most important tansks of science. Even though there have been published works in the 1 9th century, there are not enough detailed investigations on them. This is a starting point of this thesis. The first scientific studies on electricity has started in Europe and affected the studies in Turkey. To investigate the links between two cultures and to put forward how this phenowenon has been perceived by Turkish scientists and their contributions is an important task for a historian of science. Especially, to study a field such as electricity which started out with simple works in the 1 7th century and continued with great technological leaps in the 19th century, I think is important in the evaluation of scientific works in Turkey. For this reason, I chose to investigate the works of Mehmet Refik in order to show the rise of science of electricity in Ottoman. By doing this, I abo tried to show how the terminology of electricity has been produced in Turkish. In this thesis, I translated the parts about the tecnology of electricity from " Fenn-i Elektrik ve Tatbikat-ı Sınaiyyesi" ( The Application of Electricity in Industry) of Mehmet Refik into Turkish. By investigating the works on electricity of important scientish in Classic, Medieaval and Modern eras and espeually in the 1 7th, 18th ve 19th centuries, I tried to give Mehmet Refik's works on electricity in comparison to European peers.