Browsing by Author "Telli, Hasan"

Now showing 1 - 2 of 2
  • No Thumbnail Available
    Item
    Osmanlı Dönemi Üsküp vakıfları
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018) Telli, Hasan; Aslan, Halide; Tarih
    "Osmanlı dönemi Üsküp Vakıfları" adlı çalışmamız ağırlıklı olarak Osmanlı arşivi belgelerine dayanarak hazırlanmıştır. Günümüzde Makedonya'nın başkenti olan Üsküp, 1390-1912 yılları arasında 522 yıl Osmanlı Devleti idaresinde kalmıştır. Bu dönemde sadece şehir merkezinde 200'dan fazla vakıf kurulmuştur. Padişahlar, paşalar, hanımlar ve beyler tarafından kurulan bu vakıflar şehrin gelişmesine katkı sağlamış ve Üsküp'ün dinî, eğitim, sosyal ve ekonomik hayatında çok önemli roller üstlenmiştir. Vakıflar tarafından Üsküp'te 60 cami, 83 mescid, 54 tekke, 37 türbe, 18 medrese, 23 mektep, 3 kütüphane, 2 dâru'l-kurrâ, 1 daru'l-mesnevi, 1 cüzhane, 12 imaret, 18 han, 7 misafirhane, 1 bedesten, 18 hamam, 5 su yolu, 110 çeşme, 3 köprü, 1 darphane gibi eserler yapılmıştır. Bu eserlerin ayakta kalması ve hizmetlerinin devam ettirebilmesi için yüzlerce dükkan, ev, Üsküp'e bağlı bağlı 80'den fazla köy ve çiftlikte, bağ, bahçe, tarla, arsa gibi gayrimenkuller vakfedilmiştir. Bu hizmet binalarında binlerce kişi çeşitli görevlerde istihdam edilmiştir. Vakıflar yapmış oldukları hizmetlerle küçük bir kasaba görünümündeki Üsküp şehrinin hızla gelişerek eyelet merkezi statüsüne yükselmesine ve stratejik önemini artırmasına katkı sağlamış ve Türk-islam kültürünün Üsküp ve bölgesine taşınmasına ve bu kültürün burada temsil edilmesine zemin hazırlamıştır. Günümüzde bu vakıf eserlerinin bir kısmı halen ayakta durmakta ve hizmetlerini devam ettirmektedir. Üsküp'ün metropol ve başkent bir şehir olmasının tarihi arka planında vakıfların hikayesi yer almaktadır.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Osmanlı Dönemi'nde bazı Filibe vakıfları
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002) Telli, Hasan; Yazıcı, Nesimi; Tarih
    "Some of the Filibe foundations in the Ottoman Empire" is a study about four foundations in city of Filibe, which is also known as Polovdiv in Bulgaria. This study is mostly based on Ottoman archive documents. The four foundations mentioned in the text: Şehabeddin Paşa Foundation, Karlı-zâde Ali Bey Foundation, İsfendiyar-zâde İsmail Bey Foundation and Minnet-zâde Mehmed Bey Foundation were found in the following places respectively Filibe. Karlova county, Markova villiage and Konuş county. These foundations owned mosques, tombs, caravansarays, Turkish baths, medresses, "daru'l-kurra"s and "imarethane"s. Most of the Filibe villiage territories were owned by these foundations. The territories owned, were hired either for money or for the harvest and this income was used by the foundations. The person who hired the foundation owned land was called "mutasarrıf. The majority of the "mutasarrıf s were non-muslim. The new mutasarrıf was to give a small amount of tax named "resm-i ferağ". The coordinater of the foundation was named "mütevelli". Sometimes foundations had more than one "mütevelli"s at the same time, and sometimes this caused arguments which may lead to fights. There were lots of regular workers in the foundations including imam, muezzin, kayyım, vaiz (preacher), hatip (public speaker), yasinhan (who reads the surah of Ya- Sin), devirhan and ser-devirhan (who reads the Quran from begining to end), dua-gu (prayer), katip (clerk), cabi (tax collector), cuzhan (who reads the parts of the Quran), ders-iam (teacher of the Quran ), muallim (teacher), nazır (minister), cook, servant and mütevelli. The city "kadi" (judge) were responsible for the appointment of the jobs. If someone was appointed to more then one duty, he was given seperate salaries for each duty. The "kadi" also worked to solve the problems of the foundation. Its obvious that, these four foundations had played an important role in religious, educational, social and cultural development of Filibe and had served for the public welfare.