ANTİMİKROBİYEL MADDE UYGULAMALARININ GÖKKUŞAĞI ALABALIKLARINDA (ONCORHYNCHUS MYKİSS) NON-SPESİFİK BAĞIŞIK YANITA ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
No Thumbnail Available
Files
Date
2006
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Türkiye'de yetiştiricilik yoluyla elde edilen su ürünleri üretimi sürekli bir gelişim göstermesine rağmen sektör, gelişimin sürdülebilirliğini etkileyen hastalık problemleri ile karşı karşıyadır. Üretimin artışına paralel olarak hastalık problemleri de oransal olarak artış göstermektedir. Su ürünleri yetiştiriciliğinde hastalık problemlerinin çözümünde daima profilaktik tedbirler daha fazla önem taşımaktadır. Bu nedenle enfeksiyonların engellenmesi amacıyla çeşitli antimikrobiyel maddeler eksternal olarak uygulanmaktadır. Hem deniz balıkları hem tatlısu balıkları yetiştiriciliğinde formalin, malaşit yeşili, Leteux-Meyer karışımı ve Chloramin-T gibi dezenfektan antimikrobiyel uygulamalarının profilakside büyük bir yeri vardır. Ancak dezenfektan olarak kullanılan bu maddelerin stres fizyolojisine ve bağışıklığa etkileri tam olarak bilinmemektedir. Dezenfektan uygulaması herhangi tanımlanmamış -gizli- bir stres kaynağı olabilmektedir. Çevresel stres ile hastalıkların ortaya çıkışının birlikte olması, stresörün immun sistemi baskılamasıyla bağlantılı olabilmektedir (Iwama and Nakanishi, 1996). Balıklarda stres yanıtı, kan glukoz seviyesi, hematokrit ve elektrolit dengesi gibi parametrelerin ölçülmesiyle izlenebilmektedir. Balığın non-spesifik bağışık yanıtı enfeksiyonlara karşı dirençte son derece önemlidir ve lizozim, C-reaktif protein, seruloplazmin gibi parametrelerle ölçülebilmektedir. Refah, stres ve balık sağlığı arasında bir ilişki vardır ve bu ilişki çok karmaşıktır. Stres yanıtı ve immun fonksiyon gibi sağlık indikatörleri refah olgusunun belirli bir yansımasıdır (Sneddon 2006). Bu proje kapsamında intensif alabalık (Oncorhynchus mykiss) yetiştiriciliğinde en fazla kullanılan antimikrobiyel maddelerden Malaşit yeşili, Formalin, Chloramin-T ve Leteux-Meyer karışımının alabalıklardaki stres yanıtı ve non-spesifik immun yanıt parametrelerinden hematokrit, lökokrit, hemoglobin miktarı, plazma glukoz seviyesi, albumin, ceruloplasmin, total protein, total immunoglobulin, total demir, plazma lizozim aktivitesi, serum bakterisidal aktivitesi üzerine etkisi saptanmıştır. Belirtilen antimikrobiyel maddelerin konsantrasyonları ve uygulama süreleri, yetiştiricilik ortamındaki gerçek uygulamalar dikkate alınarak belirlenmiştir. Proje, profilaktik olarak kullanılan antimikrobiyellerin balık refahını etkileyerek canlı üzerinde stres yaratıp yaratmadığı, non-spesifik bağışık yanıtı baskılayıp baskılamadığı ve balıkları hastalıklara açık hale getirip getirmediğinin saptanmasına olanak sağlamıştır. Bu bağlamda, Gökkuşağı alabalıklarının bu çalışmada denenen antimikrobiyel maddelere, (formalin, malaşit yeşili, Leteux-Meyer karışımı ve Chloramin-T) uygulanan konsantrasyon ve süreler dahilinde olmak üzere karşı hafif düzeyde,geçici bir stres yarattığı sonucuna varılmıştır. Antimikrobiyel uygulamalarının ardından 24 saatlik bir süre normale dönüş için yeterli bulunmuştur. İncelenen non-spesifik bağışık yanıt parametrelerinin belirtilen konsantrasyon ve sürelerde antimikrobiyel madde uygulamalarından aşırı düzeyde etkilenmediği ve dolayısıyla non-spesifik sistemin baskılanmadığı sonucuna varılmıştır.