1. basamak sağlık hizmetleri için akılcı ilaç kullanımı ilkeleri doğrultusunda bireysel formüler oluşturma rehberi ve kaynak kitap
No Thumbnail Available
Date
2018
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Abstract
Doğru hastaya doğru ilaç/ ların doğru doz, dozlam ve süre ile uygulanacak şekilde ve kabul edilebilir en düşük maliyetle seçilmesi ve reçete edilmesi hekimlik uygulamalarının en önemli becerilerinden birisidir. Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) olarak 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)'nün Nairobi toplantısında tanımlanan bu eylem eğitim bilimi açısından hem bilişsel hem psikomotor hem de tutum becerisi içeren karmaşık bir eylemdir ve ülkelerin sağlık harcamalarını belirleyen doğrudan bir etkiye sahiptir. Gerek gelişmiş ülkelerde gerek gelişmekte olan ülkelerde farklı nedenlerle deyimlenen akılcı olmayan ilaç kullanımının önlenmesi amacına yönelik DSÖ'nün çözüm önerileri, 30 yılı aşkın bir öyküye rağmen, DSÖ'nün kendi değerlendirme raporlarında hala kendine yer bulmakta ve AİK'in hekimlik uygulamalarına etkili bir şekilde yerleştirilmediği ifade edilmektedir. Ülkemizde de ilki 2014-2017, ikincisi 2018-2022 yıllarını kapsamış/ kapsayacak AİK Ulusal Eylem Planı çalışmalarına rağmen sağlık harcamalarında ilaca ayrılan pay hala kabul edilebilir düzeyin çok üzerinde seyretmektedir. Gerek DSÖ'nün gerekse ülkemizdeki AİK Eylem Planlarının temel çözüm önerisi "eğitim" dir ve ülkemizde tıp fakültelerinin büyük çoğunluğunda AİK ilkeleri eğitimi verilmektedir. Problemin hala gündemde olması, bir-iki örnek üzerinden verilen ilkeler eğitiminin, farklı nedenlerle de olsa, AİK ilkeleri bilgisinin "transfer" edilemediğini göstermektedir. İşte tam bu noktadan hareket edilerek, bu tez çalışması kapsamında, AİK ilkeleri bilgi/ becerisinin transfer edilebilmesini kolaylaştırmak, sürekli tekrar ile özümsenmesini sağlamak için, çalışma kitabı (study guide) niteliğinde bir kaynak kitap oluşturulmuştur. Kitap içeriği için ülkemiz Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Ulusal Çekirdek Eğitim Programı temel alınmış ve mezun hekimlerin birinci basamak sağlık hizmetlerinde tanı ve tedaviden bizzat sorumlu oldukları enfeksiyon hastalıkları için ilaç listeleri oluşturmakla sınırlandırılmıştır. Kullanıcı dostu olması için görsel niteliğine ağırlık verilmiş, kuramsal bilgi yüklemesinden kaçınılmış, kendi kendine öğrenmeyi tetikleyici olmasına özen gösterilmiş ve çalışma kitabının tamamlanmış son şeklinin "bireysel" ve "formüler" özelliklerine sahip olması sağlanmıştır. Uygulamalar için DSÖ'nün altı adım modeli kullanılmış olmakla birlikte alanyazında ilaç önceliklendirme için kullanılan tüm yöntemler tartışılmıştır. Kitabın işlerliği açısından alınacak geri bildirimlerden sonra, iyi planlanmış multidisipliner bir AİK Eğitim programı ile Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Dönem IV-VI süresince çalışma kitabının tamamlanmasının ve öğrencilerin mezun olurken, birinci basamak sağlık hizmetlerinde tanı ve tedaviden sorumlu oldukları enfeksiyon hastalıkları için reçete yazabilecek tüm özellikleri içeren ilaç listelerinin ve bireysel formülerlerinin hazırlanmasının sağlanması amaçlanmaktadır.
Description
Keywords
Doz-cevap ilişkisi-ilaç, Akılcı ilaç kullanımı, Birinci basamak sağlık hizmetleri