Ağrı'nın jeopolitik konumunun Türk İran ilişkilerine yansıması

Simple item page
dc.contributor.authorYüceer, Saime
dc.date.accessioned2024-12-19T12:20:09Z
dc.date.available2024-12-19T12:20:09Z
dc.date.issued2023
dc.description.abstractJeopolitik, doğal çevre koşullarının ve coğrafi durum özelliklerinin devlet politikasına belirlediği hedefleri çizdiği ve aşıladığı karakteri inceler. Başka bir deyişle jeopolitik, bir memleketin güvenlik politikasının coğrafya olaylarına göre planlanmasıdır. Bu bağlamda Ağrı'nın coğrafi özellikleri ve demografik yapısı, Ankara'nın güvenlik politikalarını ve Türkiye ile İran arasındaki ilişkileri etkilemiştir. İki devlet arasındaki sınır anlaşmazlıklarında, Ağrı özel bir konuma sahip olmuştur. Bu durum Türk-İran sınır sorununun çözülmesine kadar devam edecektir. Tarihi sürece baktığımızda Osmanlı Döneminde, Türk-İran sınırı konusu ilk önce Amasya Antlaşmasında (1555) yer almıştır. Daha sonra da 1639'da imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşmasıyla belirlenen sınır hattı önemli ölçüde korunmuştu. Ama sınır sorunları tamamen ortadan kaldırılamadı. Osmanlı Döneminde son Antlaşma 1913'te yapıldı. Cumhuriyet Döneminde de sorunlar devam etti. Türkiye-İran ilişkilerini, sınırda cereyan eden olaylar olumsuz yönde etkiledi. Bilindiği üzere ülkelerin demografik yapısı da jeopolitik bakış açısı içinde değerlendirilmektedir. Ağrı jeopolitiği denildiğinde coğrafi özelliklerinin yanında; demografik yapısı da önem arz etmektedir. Birinci ve İkinci Ağrı İsyanlarının ardından; 1930'da başlayan Üçüncü Ağrı İsyanı, Türk İran ilişkilerinde krize neden oldu. Eylül 1930'da başlayan harekât sürecinde Türk Kuvvetleri İran topraklarına girdi ve Küçük Ağrı Dağı ele geçirildi. Böylece isyancıların yenilgiye uğratılması mümkün oldu. Bu fiili durumun daha sonra İran tarafından da kabul edilmesi, Türkiye'nin Ağrı bölgesindeki güvenlik sorununu çözecekti. 23 Ocak 1932'de de Tahran'da biri "Türk-İran Sınır Hattının Tayini" diğeri ise "Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakemlik" başlıklı iki antlaşma imzalandı. Daha sonra bu sınırda bir düzeltme yapılması için Tahran'da 27 Mayıs 1937'de bir Antlaşma daha imzalandı. Bu Antlaşmayla Türkiye-İran arasındaki sınır sorunu çözüme kavuşturulmuş oldu.
dc.identifier.urihttps://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/91666
dc.language.isotr
dc.publisherAnkara Üniversitesi
dc.subjectAğrı İsyanları
dc.subjectİran
dc.subjectJeopolitik
dc.subjectKüçük Ağrı Dağı
dc.subjectTürkiye
dc.titleAğrı'nın jeopolitik konumunun Türk İran ilişkilerine yansıması
dc.typeArticle

Files

Original bundle
Now showing 1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
Name:
10.46955-ankuayd.1219797-2834957.pdf
Size:
995.15 KB
Format:
Adobe Portable Document Format
Download
License bundle
Now showing 1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
Name:
license.txt
Size:
1.71 KB
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Description:
Download

Collections

Sayı:72 (2023)