Eski Mezopotamya’da Bir Yaratiliş Anlatisi: Dunnu Teogonisi
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Mezopotamya, yazının ortaya çıktığı dönemden itibaren, birçok farklı türdeki belgenin
kayıt edildiği bir coğrafya olmuştur. Eski Mezopotamya literatürü oldukça geniş ve
gelişkindir. Birçok farklı belge türünün yer aldığı coğrafyada, dini-mitoloji türünden
eserler de günümüze kadar gelmiştir. Belgelerde, kentlerin, krallıkların, hanedanların ve
bunlarla beraber evrenin nasıl yaratıldığına ilişkin bilgi veren yazılı kaynaklar
bulunmaktadır. Bu kaynaklardan, Eski Mezopotamya'nın siyasi ve kent devletleri
arasındaki çekişmeli yapısının dönemin mitoslarına ne şekilde yansıdığını da
görebilmekteyiz. Yaratılış türü mitoslarda, insan dünyası ve tanrıların dünyasının ne
şekilde var edildiği yazılmıştır. Bu mitolojik belgelerde, hiçlikten, topraktan ya da sudan
var edilen tanrılar, diğer tanrıları ve evreni oluşturmuştur. Tanrıların yaşadıkları alanı
biçimlendirmelerinin ardından gökyüzündeki krallık için birbirileriyle olan mücadelesi
yaratılış mitoslarının ana konularından biri olmuştur. Bu mücadeleyi kazanan tanrı,
yeryüzünde düzeni meydana getirmiştir. Kurduğu düzenle beraber kendisine ait bir kent
kuran tanrı, o kentin kurucusu ve koruyucu tanrısı olmuş, kentin başına geçen kralları da
vekil ilan etmiştir. Bu tür mitoslarda, krallıkların, kentler ile olan ilişkisi açıkça verilmekte,
tanr ılar krallığı temsil etmekteydiler . Yaratılış mitoslar ında perspektif
gelenekselleşmiştir. Anlatımlar çeşitli olmakla beraber tema, birbirini tekrar etmektedir.
Bu anlatı türünden daha farklı içeriğe sahip metinlerin sayısı oldukça azdır. Bu spesik
metinlerden biri Dunnu teogonisi ya da diğer adıyla Harab Mitolojisidir. Günümüze kadar
sadece tek bir nüsha bulunmuştur. Mitosa ait bilgiler bu nüshadan sağlanmakta,
ulaşılabilecek bilgi alanı ise sınırlıdır. Dunnu teogonisinde, olay örgüsü tek bir kent
etrafında dönmektedir. Tanrılar arasındaki savaşta, ölümsüz tanrıların ölümü ve Dunnu
kentine gömülmesiyle devredilen hanedanlık perspekti özgündür. Hanedanlığın
devredilmesinde bir takım tarihler ön plana çıkmaktadır. Bu tarihler, kent, tanrılar ve
mücadelesi sırasında yaşananlar mitosta özgün bir bağlamda yer almaktadır. Çalışma,
Dunnu teogonisini ele alarak mitosu metaforik açıdan yorumlamayı amaçlamaktadır.
Description
Keywords
Dunnu Teogonisi, Harab Mitosu, Teogoni Mitosları, Eski Mezopotamya