PISA 2015 öğrenci tutum anketlerinin değişen madde fonksiyonu ve ölçme değişmezliğinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı OECD tarafından her üç yılda bir gerçekleştirilen Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2015 uygulamasının fen bilimlerine yönelik öğrenci tutum anketlerinin 37 madde içeren 6 alt testi için çoklu grup doğrulayıcı faktör analizi yöntemiyle ölçme değişmezliğinin, madde tepki kuramı olabilirlik oranı yöntemiyle ise değişen madde fonksiyonu açısından incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini Türkiye ve ABD'de PISA 2015 uygulamasına katılan toplam 11.607 öğrenci oluşturmaktadır. Ölçme değişmezliği analizinin sonucunda ST094 (Fen öğrenmekten zevk alma) ve ST113 (Fen öğreniminde araçsal güdülenme) alt testleri bütün değişmezlik aşamalarını karşılarken, ST095 (Geniş fen konularına ilgi), ST129 (Fene yönelik öz yeterlik), ST131 (Fen bilimlerine yönelik epistemik inançlar) ve ST146 (Bilim aktiviteleri) alt testlerinde yalnızca metrik değişmezlik boyutları sağlanmıştır. Değişen madde fonksiyonu analizi sonucunda cinsiyet açısından Türkiye örnekleminde 30 maddede, ABD örnekleminde 20 maddede ihmal edilemeyecek boyutta değişen madde fonksiyonu gözlenmiştir. ABD ve Türkiye arasında kültürel açıdan yapılan analizde 34 maddede ihmal edilemeyecek boyutta değişen madde fonksiyonu gözlenmiştir. Ölçme değişmezliği ve değişen madde fonksiyonu analizlerinin çıktıları incelendiğinde elde edilen sonuçlar birbiriyle tutarlı bulunmuştur.