Hilary Putnam'da dil-zihin-gerçeklik ilişkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Hilary Putnam'ın dil-zihin-gerçeklik ilişkisi hakkındaki düşüncelerini değerlendirmektir. Putnamın bu problem hakkındaki düşünceleri bazı değişimler geçirerek ilerlemiştir. Putnam ilk döneminde anlambilimsel dışsalcılık ya da bilimsel realizm olarak adlandırılan yaklaşımı savunmuştur. Bu döneminde anlamın bir yönüyle tikel varlıkların doğası bir yönüyle de toplumun katkısı ile oluştuğunu savun-muştur. Putnam ikinci döneminde içselci yaklaşımı savunmuştur. Bu döneminde gerçek-likle ilişki kurmanın epistemik sınırlılıklarımıza bağlı olduğunu savunmuştur. Dil ve dünya arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarabilmek için dilin ve dünyanın dışına çıkmak ge-rektiğini bunun ise mümkün olmadığını öne sürmüştür. Bu döneminde gerçeklik hak-kında tek ve kesin bir belirleme yapan yaklaşımları metafiziksel realizm olarak nitelen-dirmiştir. Metafiziksel realizmin Tanrı'nın Gözü bakış açısını gerektirdiğini ve bu bakış açısının insan için mümkün olmadığını savunmuştur. Bu döneminde doğruluğu episte-molojik olarak ideal şartlar altında doğrulanabilirlik olarak anlamıştır. Putnam son döneminde pragmatik realizm ya da doğal realizm olarak adlandırı-lan görüşü benimsemiştir. Bu dönemde dünya ile karşılıklı etkileşim içinde olmak gerektiğini düşünmüştür. Gerçeklik ile herhangi bir aracı olmaksızın ilişki kurabileceğimizi kabul etmiştir. Putnam'ın düşüncelerinin bütününde koruduğu temel yaklaşımları bulunmakta-dır. Putnam'ın idealizme karşı realizmi savunması, metafiziksel realizmin ve indirgemeci görüşlerin karşısında yer alması, solipsizmden sakınması gibi değişmeyen yaklaşımlarının Putnam'ın dil-zihin-gerçeklik ilişkisi hakkındaki düşüncelerini anlamak açısından daha önemli olduğunu düşünüyoruz.