Türkiye'de konuşulan Arap lehçeleri -Karşılaştırmalı bir inceleme

Abstract

Türkiye'de yerleşik Arap vatandaşlarımızın konuştukları anadil Arapçaya ait lehçelerdir. Bu Arapça lehçelerini konuşan vatandaşlarımızın ataları M.Ö. II. yüzyıldan itibaren Arap yarımadasının kuzeyinden göç ederek Doğu ve güneydoğu Anadolunun verimli toprakları kabul edilen Mezopotamya'ya yerleşmişlerdir. Arap Tarihçilerinin el- Cezire olarak adlandırdıkları bu bölgenin önemli şehirleri Siirt-Muş-Diyarbakır-Mardin- Şanlıurfa ve Kilistir. İslāmi Fetihlerin genişlemesiyle Anadolu'ya gelen Arap varlığı zamanla artarak, Hatay bölgesini de içine alarak Adana ve Mersin illerimizin kırsalı dahil olmak üzere geniş coğrafyaya yayılmışlardır. Arapça Türkiye'de en çok konuşulan üçüncü dildir.Yüzyıllar boyunca birçok medeniyetlere ev sahipliği yapan Anadoluda çeşitli etnik guruplarla iç içe yaşayan Arap kökenli vatandaşlarımıza Türkiye Arapları da denilebilmektedir. Arap vatandaşlarımızın konuştukları Arapça sözlü kültür sayesinde yaşayabilmişse de çeşitli coğrafik ve sosyopolitik sebeplerden dolayı lehçelere ayrılmıştır. Günümüz koşulları nedenleriyle, yurdun çeşitli bölgelerine dağılmışlardır. Bu çalışmamızda Türkiye Araplarının konuştukları Arap Lehçelerinin dil ve üslup özellikleri, mevcut yazılı kaynaklardan elde edilen bilgiler incelendi. Arap vatandaşların yaşadığı bölgelere gidilerek sözlü kaynaklardan sesli ve yazılı notlar kayda geçirildi. Elde edilen tüm veriler karşılaştırılmalı incelenerek tezimize koyuldu. Anahtar kelimeler:Türkiye Arapları, Arapça, Lehçe, Harran, Hatay, Mardin, Siirt.