FAHREDDİN RÂZÃ ;DE BİLGİ TEORİSİ
No Thumbnail Available
Files
Date
2006
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
Abstract
Konu bilgi teorisinin genel problemleri baglamında ele alınıp, Râzî'nin görüslerinin tespiti seklinde bir giris ve iki bölümden olusmaktadır. Giris bölümünde Râzî'nin epistemolojisinin üzerine kuruldugu temeller üzerinde duruldu, bilgi teorisinde Râzî'nin kullandıgı kavramlar ele alındı. Birinci bölümde, bilginin imkanı tartısıldı ve Râzî'nin tercihinin bilginin imkanı yönünde oldugu belirtildi. Râzî'nin, bilginin tanımlanamayacagı seklindeki genel görüsünün temelinde Aristo mantıgının tanım anlayısının yattıgı tespit edildi. Râzî, bilginin tanıma ihtiyacının olmadıgını belirtmekle beraber, günümüz bilgi kuramında yapılan bilgi tanımına benzer bir bilgi tanımı yaptıgı görülmüstür. İkinci bölümde bilginin kaynakları ve türleri üzerinde durduk. Râzî, bilginin kaynakları konusunda kelamcılar gibi davranırken, konunun islenis seklinde filozofların yöntemini benimsemistir. Kendine özgü bir bilgi teorisi ortaya koyan Râzî, hem filozoflardan hem de kelamcılardan etkilenmistir. Konuları felsefi kavramlar ve tartısmalarla islemistir. Onun bu tarzı, kendisinden sonrakiler için bir model olusturmustur. Bilginin türleri konusunda bilen merkezli bir bilgi anlayısını benimseyen Râzî, ilahi bilgi ve beseri bilgi seklinde farklı bilgilerden bahsetse de temelde böyle bir ayrımı benimsememistir. Râzî'nin, varlık temelli bir bilgi anlayısına sahip oldugunu, bilginin tanımı konusundaki yaklasımlarının ise ilahi bilgi konusunda bazı sorunlar tasıdıgını gözlemledik. Beseri bilginin bir kısmı olan istidlali bilginin Râzî epistemolojisinde önemli bir yere sahip oldugunu gördük. Râzî, her alanda istidlal yapmanın mümkün oldugunu, istidlal yaparken önemli olanın dogru bilgilere baglı olarak istidlal yapmak oldugunu belirtir.