Duygu-durumlarda yönelmişliğin ikili yapısı: Bilinç oluşumunda bilişsel işlemler ve duygusal izlemler etkileşimi
No Thumbnail Available
Files
Date
2006
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Bu çalışmanın amacı, bilişsel işlemlerle duygusal izlemler arasındadoğrudan ve eş-zamanlı bir etkileşim olup olmadığını incelemek, bu etkileşiminbilinç oluşumundaki olası etkilerini değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda,bilişsel işlem olarak bilişsel değerlendirme görevlerinin, duygusal izlem olarakkişilerin halihazır duygusal eğilimlerinin esas alındığı, bilişsel değerlendirmegörevleriyle duygusal eğilimler arasındaki ilintilerin araştırıldığı deneysel birçalışma yapılmıştır. Çalışmaya 136 üniversite öğrencisi (77 kız, 59 erkek)katılmıştır.Bu çalışmanın önerisine göre, bilişsel işleme sürecinde organizma, eşzamanlı olarak, karşı karşıya bulunduğu uyarıcıyla bir yaklaş-uzaklaş etkileşimiiçindedir. Bu etkileşim çizgisinin neresinde durulacağı ya da yer alınacağı duygusüreçleri tarafından belirlenir. Duygu süreci, bilişsel değerlendirme sürecinidestekleyerek, varılmakta olan kararın organizma için uygunluğunu gözetleyenbir süreçtir. Bu iç içe çalışma olgusu bize zihinsel yönelmişliğin tanımınıvermektedir.Bu araştırma, bir bilişsel işlem sürecinin her aşamasında duygusalizlemenin devrede ve etkin olup olmadığına ilişkin görgül veri elde etmeyiamaçlamaktadır. Bu amaçla, olumlu-nötr-olumsuz devamlılık çizgisi üzerindeyer alan uyarıcıların, bu çizgi üzerinde bir noktaya atanmasının, bu bilişseldeğerlemeleri yönlendiren duygusal eğilimlerin etkisiyle gerçekleşipgerçekleşmediği gösterilmeye çalışılmıştır.2Çalışmada, sözel değerlendirme ve görsel değerlendirme olmak üzere ikitür bilişsel değerlendirme görevi uygulanmıştır. Bu görevler, sunulan uyarıcılarınkatılımcılar tarafından olumlu, nötr ya da olumsuz olarak değerlendiği ilkselbilişsel değerlendirme görevleridir. Duygusal eğilimlerin belirlenmesinde iseBeck Depresyon Envanteri, Beck Anksiyete Envanteri, Durumluk-Sürekli ÖfkeÖlçeği ve kontrol amaçlı Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır. Uygulanandeney, katılımcıların sözel ve görsel bilişsel değerlendirmelerinin duygusaleğilimlerinden etkilenip etkilenmediğini, etkileniyorsa bu etkilenmenin yön,şiddet ve etkenlik düzeyi bakımından özelliklerini keşfedici bir düzenektir.Etkileşim özelliklerini araştırmak üzere, katılımcıların bilişseldeğerlendirme görevlerinde ürettikleri değerleme örüntülerinin, duygusaleğilimlerini yordayıp yordamadığı ayırdedici fonksiyon analizi aracılığıylaincelenmiştir. Analizler, sözel bilişsel değerlendirme görevinde üretilendeğerleme örüntülerinin olumlu, nötr ve olumsuz duygusal eğilim gruplarınıyordayabildiğini göstermiştir. Benzer şekilde, görsel bilişsel değerlendirmegörevinde üretilen değerleme örüntüleri de olumlu ve olumsuz duygusal eğilimgruplarını yordayabilmektedir. Her iki bilişsel görev değerleme örüntüleriözellikle olumsuz duygusal eğilim grubunu yordamada olumlu ve nötr duygusaleğilim gruplarını yordamaya göre daha başarılı olmuştur.Bu bulgular, duygusal izlemin bilişsel izleme hedef gösteren, bu hedefiyön, şiddet ve etkenlik bakımından belirleyen bir süreç olduğu görüşünüdesteklemiştir. Bu sonuçlar, bilinç oluşumunda organizmanın yönelmişliğinintemel bir unsur ve yönelmeyi sağlayan sürecin izlem süreci olmasındanhareketle, bilinç oluşumunda duygusal izlemin temel bir bileşen olabileceğiyorumunu da desteklemektedir. AbstractHe purpose of this study is to investigate if there exists a direct andsimultaneous interaction between cognitive operations and affective monitoring,and to evaluate possible implications of this interaction upon consciousness. Tothis end, an experimental study was launched, at which cognitive evaluationtasks were taken to be the cognitive operations and affective inclinations weretaken to be the affective monitoring in order to look at the interrelations ofcognitive evaluations and affective inclinations. 136 university students (77 girls,59 boys) participated to the study.This study proposes that the organism is in an relationship of approachor flee with the stimulus immediately present. Affective routes are theresponsible processes in determining the point at which the organism choosesto stabilize or orient. In this respect, affective processes monitors if the choice isappropriate for the organism?s well-being and performs this by keeping upsimultaneously with the cognitive operations. Such collaboration gives thedefinition of intention.This study aims to put forward empirical data about the idea that affectivemonitoring is present all through a cognitive operation. To demonstrate this, itwas attempted to show that the point of evaluation about the stimulus presentedon a positive-neutral-negative continuum is affected by the affective inclinationsof the participants.2Two cognitive tasks were employed in the study, one being verbal andthe other being visual evaluation. These tasks are very initial cognitiveevaluation tasks of which the participants point out if the stimulus is positive,neutral or negative. In assessing the affective inclinations, four measurementdevices are used: Beck Depression Inventory, Beck Anxiety Inventory, State-trait Anger Scale, and, for control purposes, Brief Symptom Checklist. Thedesign of the experiment allowed to establish if verbal and visual evaluationtasks are affected from the affective inclinations of the participants, and, uponyielding such an outcome, what are the terms for the direction, strength andactivity levels of resulting effects.Discriminant function analyses were executed to analyze if the patternsof evaluation obtained from cognitive evaluation tasks predicts affectiveinclinations. Results showed that verbal evaluation patterns predicted positive,neutral, and negative inclination groups. Similarly, visual evaluation patternsalso predicted positive and negative inclination groups. Both types of evaluationpatterns predicted the negative inclination group better than positive or neutralinclination groups.These findings supported the idea that affective monitoring is the processchoosing the target for cognitive operations and influencing the direction,strength and activity in pointing out that target. These results also support theview that affective processes make up a main component in consciousness asthe intention is a necessary element in consciousness while it is determinedmainly by affective processes.
Description
Keywords
TEKNOLOJİ, EĞİTİM, Psikoloji