Ürdün Hâşimi Vesikaları'nda Hicaz Demiryolu(1919-1952)
No Thumbnail Available
Files
Date
2021
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Osmanlı Devleti'nin dağılma aşamasında olduğu bir dönemde tahta çıkan II. Abdülhamid'in idaresi altında bulunan toprakların korunması adına verdiği mücadeleleri ve bu bağlamda Hicaz bölgesine gösterdiği önemin altında yatan sebepleri ortaya koymak oldukça önemlidir. II. Abdülhamid'in devletin siyasi, askeri ve ekonomik alanlarını şekillendiren projesi Hicaz Demiryolu, Birinci Dünya Savaşı ve Arap İsyanı döneminde de faaliyet göstermiştir. Hicaz Demiryolu'nun yapımı ve Osmanlı Devleti ve sonrası için önemi bugün hala araştırılan konular arasında yer almaktadır. Türkçe kaynakların yanı sıra Arapça yayınlanan Ürdün Hâşimi Vesikaları'nı merkeze alarak yapmış olduğumuz bu araştırmada, Osmanlı sonrası bölgedeki Hicaz Demiryolu ile ilgili cereyan eden olaylar incelenmiştir. Böylece Hicaz Demiryolu'nun yapımı, Osmanlı sonrası durumu ve Osmanlı Devleti'nin Hicaz ve Bilâdü'ş-Şam bölgelerindeki idaresinin sekteye uğraması konusunda daha objektif bir bakış açısı ortaya koyarak bu alandaki çalışmalara katkıda bulunmak hedeflenmiştir. Çalışmamız, Ürdün Hâşimi Krallığı Vesikaları'nda Hicaz Demiryolu ile ilgili bilgi ve belgelerin konunun ülkemizdeki mevcut kaynaklarda geçen bilgilerle mukayese edilip değerlendirilmesini hedeflemekle beraber demiryolunun Osmanlı sonrası bölgedeki gelişmelere etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır Çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında konuya hazırlık olması bakımından II. Abdülhamid döneminde Osmanlı'nın içinde bulunduğu genel durum, Bilâdü'ş-Şam ve Hicaz'ın durumu ve Hicaz Demiryolu'na kadar Osmanlı'da demiryolu yapımından bahsedilmiştir. Tezimizin ilk bölümünde Hicaz Demiryolu konusunun ana hatlarıyla incelenmiş ve Birinci Dünya Savaşı'na kadar geçirdiği evreler ve durumu ele alınmıştır. İkinci bölümde ise, Ürdün Hâşimi Vesikaları'nda Hicaz Demiryolu'na dair kayda alınmış tüm konular tasnif edilmiş, Hicaz Demiryolu yapımından sorumlu personel ile paşalar arasında geçen resmi yazışmaların bir kısmı tercüme edilip sunulmuştur. Son olarak Suriye'de basılan Âsime Gazetesi'nde Hicaz Demiryolu'na ilişkin yapılan haberler tercüme edilip incelenmiştir. Çalışmamızın sonuç kısmında Türkçe çalışmalar ile Ürdün Hâşimi Vesikaları'ndan elde edilen Arapça verilerin karşılaştırması yapılıp konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Description
Keywords
Hicaz demiryolu, Hicaz, Ürdün