Türkiye-rusya federasyonu arasında yaşanan siyasi, ekonomik ve sosyal olayların tarım ürünleri dış ticaretine etkisi
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Bu çalışma Türkiye ve Rusya Federasyonu arasında yaşanan olayların tarım ürünleri dış ticaretine etkisini incelemektedir. Örnek olay olarak Uçak Krizi ve Tahıl Koridoru seçilmiştir. Herfindahl-Hirschman Endeksi ile ürün bazındaki, Yoğunlaşma Katsayısı ile ülke bazındaki yoğunlaşma ölçülmüştür. Uçak Krizi'nde yasaklara konu olan ve en yüksek ticaret değerine sahip domates, mandalina ve üzüm seçilmiştir. Bu olay ile Türkiye'nin Rusya Federasyonu'na domates ihracatı azalmış, toplam domates ihracatı değişmemiştir. Üzüm ihracatı etkilenmemiş, 2017 yılında yasakların kalkmasıyla birlikte Rusya Federasyonu'nu tekrar hâkim pazar olmuştur. Türkiye'nin mandalina ihracatı ise etkilenmemiştir. Tahıl Koridoru'nda ise, Koridor kapsamında en çok ithalat edilen buğday, mısır, arpa ve ayçiçek yağı değerlendirilmiştir. Mısır haricinde incelenen ürünlerin yıllık ithalat miktarları artmıştır. Türkiye'nin buğday, mısır, arpa ve ayçiçek yağı ithalatında Rusya Federasyonu ve Ukrayna'nın payları artırmıştır. Ayçiçek yağı ithalatında Rusya Federasyonu tek pazar denecek bir konumda iken Tahıl Koridoru'yla bu durum değişmiş ve Ukrayna en çok ayçiçek yağı ithal edilen ülke olmuştur. Tarım ürünleri bazında yapılan yoğunlaşma değerlerine göre Uçak Krizi sonrasında ihracatta yoğunlaşma artmış, ithalatta ise azalmıştır. Tahıl Koridoru'nun faaliyette olduğu 2022-2023 yıllarında ise ihracatta yoğunlaşma azalmış, ithalatta ise yoğunlaşma artmıştır. Ülke özelinde yoğunlaşma değerlerine göre Uçak Krizi'nin ardından hem ihracat hem de ithalatta yoğunlaşma azalmıştır. Türkiye, Rusya Federasyonu'ndan yaptığı tarım ürünleri ithalatında, ihracatına göre daha bağımlı bir ülkedir. Uçak Krizi'nin ardından yeni ihraç pazarları bulabilmesiyle Rusya Federasyonu dışında alternatif ülkelerin olduğu görülmüştür. İthalat tarafında ise tahıl grubunda Rusya Federasyonu'na her geçen yıl daha da bağımlı olmaktadır. Yaşanan krizler Türkiye'nin yurt içi tahıl üretimini artırıp, ithalatı azaltması gerektiğini göstermektedir.
This research analyzes the impact of Turkey's interactions with the Russian Federation on agricultural trade, highlighting the Aircraft Crisis and the Black Sea Grain Initiative. It utilizes the Herfindahl-Hirschman Index for product concentration and the Coefficient of Concentration for country-level concentration. Tomatoes, mandarins, and grapes, targeted by bans during the Aircraft Crisis, were chosen for their high trade value. After the crisis, Turkey's tomato exports to the Russian Federation dropped, yet its agricultural exports did not change. Grape exports remained stable, and with the ban's removal in 2017, Russia re-emerged as the primary market. Meanwhile, Turkey's mandarin exports experienced no impact. The Black Sea Grain Initiative's assessment focused on wheat, corn, barley, and sunflower oil, its most imported commodities. Except for corn, the yearly import of these products rose. The Russian Federation and Ukraine's contributions to Turkey's imports expanded. Initially, the Russian Federation dominated the sunflower oil import market; however, with the Initiative, Ukraine emerged as the largest importer. Product-level export concentration rose following the Aircraft Crisis, whereas import concentration declined. During 2022-2023, with the Initiative, active export concentration fell, and import concentration grew. However, the country-level concentration values diminished after the Aircraft Crisis. Turkey's reliance on imports from the Russian Federation is greater than its export dependence. Following the Aircraft Crisis, Turkey diversified its export markets and sought alternatives. However, Turkey's dependency on the Russian Federation has been increasing in imports, particularly grains. These crises highlight Turkey's need to boost domestic grain production to minimize import reliance.
Description
Keywords
Türkiye, tarım ürünleri dış ticareti, Rusya, uçak krizi, tahıl koridoru