Japoncadaki 'Hairu' eyleminin eşdizimli yapılarının Türkçedeki görünümleri
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Bu çalışmada, -komu ile kurulan birleşik eylemler bilişsel dilbilimdeki kavrayış
açısından ele alınmıştır. Öznel kavrayış eğilimindeki komu eyleminin geçişli ya da
geçişsiz eylemlerle birleşerek birleşik eylem oluşturduğunda, birleşik eylemin bütününde
öznel algıyı yönetip yönetmediğinin belirlenmesi ve hangi kavrayışa yatkın olduğunun
ortaya konması amaçlanmıştır. Ayrıca Türkçe aktarımlarına da yer verilerek –komu ile
kurulan birleşik eylemlerin Türkçede hangi dilsel ifadelerle desteklendiğinin belirlenmesi
diğer amaçlardan biridir. Bu amaçlar doğrultusunda, Tanizaki Jun’ichirō’nun Türkçeye
aktarımı yapılmış yedi eserini içeren bir veri tabanı oluşturulmuştur. Bu veri tabanında
toplam 4400 birleşik eylem olmak üzere 1363 farklı birleşik eylem tespit edilmiştir. –
komu ile kurulan birleşik eylem sayısı ise toplamda 373 olmak üzere, 103 farklı birleşik
eylem yapısı belirlenmiş ve çözümlemeler bu 103 birleşik eylem yapısı üzerinden
yapılmıştır.
103 birleşik eylem üzerinden yapılan çözümleme sonucunda, -komu ile kurulan
birleşik eylemlerin öznel kavrayış eğiliminde olduğu ortaya çıkmıştır. Bu birleşik
eylemlerdeki öznel kavrayış özelliğinde metaforik yapıların görülmesinin yanı sıra –
komu eyleminin birleşik eylemin bütününe kattığı yoğunluk ve içeri doğru hareketi
pekiştirmesinden kaynaklandığı ortaya çıkmıştır. Türkçe aktarımlarında ise tercih edilen
dilsel ifadelerin yarısından fazlasının basit eylemle karşılanma eğiliminde olduğu tespit
edilmiştir. Tercih edilen diğer dilsel ifadeler ise deyimsel ifadeler, belirteç+eylem gibi
çeşitli sözcük türlerini içeren yapılar olduğu görülmüştür. –komu ile kurulan birleşik
eylemlerdeki algı ise Türkçede, yarı yarıya hissedilmektedir.
Description
Keywords
Japonca, birleşik eylem, bilişsel dilbilim, öznel kavra