Bindirme tavan: Asya'dan Anadolu'ya bir örtü biçiminin mimarlıktaki tarihi evrim süreci
No Thumbnail Available
Files
Date
2017
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Bu tezde, dünya coğrafyasında bulunan bindirme tavanın kökeni ve anlamları ile mimarideki evrim süreçlerini belirlemek suretiyle, çeşitli yönleriyle, kültürler-arası etkileşimlerin saptanması amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak, bindirme tavanın köken(ler)i, tarihî ve coğrafî dağılımı, anlamı/anlamları ve strüktürel özelliklerinden hareketle, geniş bir coğrafya üzerindeki yayılımı doğrultusunda evrim sürecinin belirlenmesine çalışılmıştır. Bu bağlamda, her bir örnek için kataloglama, tarif ve tasvirler yapılmasından kaçınılmış; örtünün tarihî evrim sürecini açıklayan veriler ağırlıklı olarak değerlendirilmiştir. Bu tezde kronolojik olarak saptanabilen en erken tarihli örneklerden başlayarak, bu tür bir örtünün, tesbit edilebilen bütün yapılar üzerinden incelenmesine ve nihayet, örtünün yayıldığı coğrafi alanın da Balkanlar, Anadolu, Orta Asya, doğu ve güney-batı Asya coğrafyaları temelinde tasnif edilerek değerlendirilmesine çalışılmıştır. Bindirme tavanın M.Ö. 4.yüzyıl öncesinde Trakya bölgesinde başlanarak Trakya bölgesindeki Trakların Anadolu'ya gelişleri ve özellikle iç Anadolu'da yerleşmelerinin, bindirme tavanın Anadolu içlerine kadar yayılmasında etkili olmuştur. Helenizmin Asya'ya yayılması süreçlerinde, bu örtü biçiminin de Anadolu'dan Asya'ya taşınmış olma ihtimali vardır. Asya'da sözkonusu tavanın yayılması İpek Yolunun etkisi ve Anadolu'ya 13.yüzyıldan sonra tekrar yapıya uygulanması ise Moğol istilâsından kaynaklamıştır. Bütün bunlardan yabancı bir mimarî öğenin diğer kültürel bölgede yerleşmesi için gereken koşullar olarak yol, süre, tarihî arka plan ve kültürel koşullar çıkartılabilmektedir. Ancak, bindirme tavanın dünya coğrafyasında yayılması için sadece bindirme tavana ait özellikler de bulunmaktadır. Birincisi, bindirme tavan, kolayca tekrarlanmaya sade bir biçime sahiptir. İkincisi, sade ama estetik bakımından sağlam bir biçimdir. Üçüncüsü ise sözkonusu tavanın dinî anlamıdır.
Description
Keywords
Mimari özellikler, Bindirme tavan, Mimarlık tarihi, Tavan döşemesi, Sanat Tarihi, Asya, Anadolu, Mimari planlama