Miras dil konuşucularında dillerarası sözdizimsel hazırlama etkisi: Türkçe (D1)- Almanca (D2) örneği
No Thumbnail Available
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Bu tezin amacı, miras dilleri (D1) Türkçe, ikinci dilleri (D2) Almanca olan ikidilli bireylerin, D1 ve D2'de dil üretim ve anlama süreçleri bakımından dillerarası etkileşim süreçlerini incelemektir. Araştırmada Türkçe ve Almancada özgür sözcük dizilişi olanakları kullanılarak miras dil konumundaki Türkçe ile D2 konumundaki Almanca arasındaki sözdizimsel hazırlama etkisi araştırılarak, sözdizim bileşeninin dillerarasında ortak veya ayrık bir işlev görüp görmediği ortaya konmaktadır. Bu çerçevede, dillerarası sözdizimsel hazırlama etkisinin olup olmadığı, sözdizimsel hazırlamada sözcüksel arttırıcı etki, ters tercih etkisi gibi etkenler ve sözdizimsel hazırlamanın dil üretim ve anlamada süreçlerindeki arakesiti sorgulanmaktadır. Araştırmada sözdizimsel hazırlamanın dillerarası etkisini ortaya koymak için göz-izleme tekniğinin kullanıldığı anlama ve üretim (tümce hatırlama deneyi) deneyleri uygulanmıştır. Araştırma sonuçları, sözdizimsel hazırlamanın dillerarası etkisinin üretim ve anlama bakımından hem D1-D2 hem de D2-D1 yönünde geçerli olduğunu, sözcüksel arttırıcı etkinin her iki dil yönü durumunda da etkili olduğunu, ters tercih etkisinin ise Almanca-Türkçe (D2-D1) yönünde geçerli olduğunu göstermektedir. Ek olarak, çalışma sonucu elde edilen veriler sözdizim bileşeninin dillerarasında ayrık bir işlev görmediğini, ortak-sözdizim savının Türkçe-Almanca ikidilli bireyler bakımından da geçerli olduğunu göstermektedir.
The aim of this dissertation is to investigate the cross-linguistic interaction of the bilingual subjects of Turkish heritage speakers with the German dominant language in terms of L1 and L2 language production and comprehension processes. By using the free word order of Turkish and German as an advantage, and investigating the syntactic priming effect between L1 Turkish and L2 German it is revealed whether the syntax is shared or separate across the languages. In this framework, the persistence of syntactic priming between languages, the lexical boost effect in syntactic priming, the inverse preference effect, and the interface of syntactic priming between language production and comprehension are investigated. This study used an eye-tracking experiment and a sentence-recall task elucidating the cross-linguistic priming effect in language production and comprehension. The results of the study indicate that cross-linguistic syntactic priming effects are valid both in L1-L2 and L2-L1 directions, with the lexical boost effect in both directions and inverse preference effect only in the L1-L2 (German-Turkish) direction. The results of this study, furthermore, add to the body of data indicating syntax is not separate but shared between languages by providing evidence that shared-syntax argument is also valid for Turkish-German bilinguals.
Description
Keywords
sözdizimsel hazırlama, diller arası etkileşim