Kelâm'da Allah'ın vekâleti meselesi
No Thumbnail Available
Files
Date
2017
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
İnsanın yeryüzündeki serüveni kendi iradesi sonucunda gerçekleşmiş değildir. Allah, iradesiyle varlığı ve insanı yaratmayı dilemiştir. Bu aşamada Allah, tüm varlığa vekâlette bulunarak tasarrufta bulunmuştur. Yani varlığı ve insanı yaratmıştır. İnsanı belli yeteneklerle donatmakla kalmamış, yaratılış amacı konusunda insana rehberlik etmiştir. Allah, insana lutuf olmak üzere onun cinsinden elçiler görevlendirmiştir. Ancak elçinin insanla aynı ontolojik kategoriden seçilmesi insanlar tarafından doğru/sağlıklı değerlendirilememiştir. Hatta Kur'an'a bakılırsa tarihte yanlış elçi algısının uzun geçmişi vardır. Yanlış peygamber algısı sadece elçilikle ilgili olumsuzluklara değil, diğer temel kavramlarla ilgili bazı sapmalara da yol açmıştır. Şöyle ki Allah tasavvurundaki sapma, insanın konumu, özgürlüğü ve sorumluluğu gibi dinin en temel konularına etki etmektedir. Bundan ötürü yalnız vekâlete değil, velâyet, vesâyet, kefâlet ve hilâfet gibi diğer kavramlara da değinmek gerekmiştir. Sonuçta dini/teolojik alanda geçerli görmediğimiz vekâletin, siyasi ve hukuki alanlarda geçerli olabileceği söylenebilir. Zira insanın sorumluluğu ve özgürlüğü yara almamalı ve insanın yaratılış amacı anlamını kaybetmemelidir. Dolayısıyla Allah yegane vekildir. O'nun dışında hiç kimse vekîl değildir. Peygamberler sadece elçidirler. Bu sürecin vekâlet adına akâmete uğratılmaması gerekir. Kelâm ilmi de bu manada üzerine düşen görevi yapmalıdır.
Man's adventure on earth is not a result of his own will. With giving wakālah to the beings, Allah did an act. In other words, He created the beings and humans. He not only gave certain abilities to human beings, but also conducted them with the aim of creation. As a mercy, Allah sent messengers to humans. However, choosing the messenger from the same ontological category of human beings could not be evaluated properly by humans. According to Qur'ān, there is a long past on the incorrect perception of the messenger. The incorrect perception of the messenger caused not only negativities about prophethood but also misperception about other basic concepts. Aberration from the realisation of Allah and prophet affects the most basic concepts of religion such as the status, freedom and responsibility of man. Not only wakālah, other concepts related to it such as walāyah, kafālah, ḥilāfah and waṣāyah should be mentioned as well. It could be said that wakālah, the concept which we do not accept as valid in the theological area, could be accepted as valid in political and legal areas. However, the responsibility and freedom of man and human being's creation aim should not lose their meanings. Allah is the Only Wakīl. Except for Allah, no one is the Wakīl. Prophets are just messengers. This process should not be prevented on behalf of wakālah. The science of kalām should do its part.
Description
Keywords
Allah, Kelam, Kuran-ı Kerim